Stratenec, Białe Skały i Suchy

Masyw Suchego składający się z trzech wymienionych w tytule relacji szczytów to jedno z mniej popularnych miejsc szczytów Krywańskiej Małej Fatry - według mnie dlatego, że znajduje się dość daleko od Doliny Vratnej.

Wycieczka na niego to jedno z dwóch niezrealizowanych dla mnie dużych wyzwań w tym rejonie, drugim nadal pozostaje nieodwiedzony przez mnie jeszcze Wielki Chocz. Na Suchy i sąsiadujące z nim szczyty górskie można dostać się z miejscowości leżących w przełomie Wagu, np. ze Strečna czy Vrutkek, ale wg mnie najlepszym rozwiązaniem jest wspomożenie się wyciągiem w Dolinie Vratnej, który może mnie wywieźć na wysokość 1500 metrów - pozwoli zaoszczędzić sporo sił i czasu na podejście. Dodatkowym plusem jest też fakt, że ponownie będę mógł przejść odcinek grzbietu Małej Fatry pomiędzy Wielkim i Małym Krywaniem. Dlaczego ten odcinek jest dla mnie taki ważny, to dowiecie się z dalszej części relacji.

Planuję zejście do miejscowości Krasnany. Jest ono łagodniejsze niż to do Strečna (co bynajmniej nie znaczy łagodne), a to ostatnio dla mnie ważne. Ale przede wszystkim istotna jest dla mnie kwestia powrotu do Terchowej - przez Krasnany kursuje więcej autobusów, a ponadto w razie problemów z kursami łatwiej będzie mi tu złapać stopa niż w Strečnie czy Varinie. Ominę ruiny Starego Hradu, ale nie można mieć wszystkiego. Na końcu relacji przekonacie się, że z ruin i tak byłyby nici.

źródło: mapy.cz

LINK DO MAPY NA MAPY.CZ

Kolejka w Dolinie Vratnej startuje o 8:30. Trochę późno biorąc pod uwagę planowany do przejścia dystans, ale trudno. Przynajmniej szybko i łatwo znajduję się na grzbiecie Małej Fatry.

Zastanawiałem się, czy może odpuścić Wielki Krywań, ale w sumie to niewielki wysokościowo dodatek do dzisiejszej wycieczki, więc idę na niego.

 

Wielki Krywań

Pierwsza część wycieczki jest w stylu „znacie, to obejrzyjcie jeszcze raz". Klasyka Małej Fatry: piękne widoki (pierwszy z nich to dla mnie ikoniczny kadr małofatrzański), relaks na szczycie tuż nad kosodrzewiną, a przy tym wyjątkowo dziś dobra przejrzystość powietrza.

w drodze na Wielki Krywań: Mały i Wielki Rozsutec, Stoh

Fakt, że Wielki Krywań to najwyższy szczyt Małej Fatry oraz bliskość wyciągu powodują, że w drodze na szczyt i na samym szczycie zawsze można spotkać sporo ludzi, choć i tak zdecydowanie mniej niż na Czerwonych Wierchach. Za Wielkim Krywaniem czerwony szlak grzbietowy staje się raczej „ścieżką dla koneserów", gdzie można się cieszyć przestrzenią i ciszą.

 

szczyt Wielkiego Krywania

Chleb, w tle Tatry i Góry Choczańskie

w stronę Niżnych Tatr

Luczańska Mała Fatra

Wielki Rozsutec

Stoh

Tatry, w dole Chleb

Schodzę ze szczytu. Na Małym Krywaniu byłem raz: kilka lat temu, ale złapał mnie po drodze jakiś wirus, czy infekcja (a było to przez Covidem), więc przyznam szczerze, że z samego Małego Krywania oraz drogi powrotnej niewiele pamiętam. Bywałem też w tych okolicach przy okazji wycieczek na Krawiarskie i Baraniarki. Ten rejon, czyli okolice szczytu Piekelnik oraz przełęczy Bublen, to dla mnie najpiękniejsze miejsce na Małej Fatrze. Czuć tutaj przestrzeń, Wielki i Mały Krywań wyglądają imponująco, a ścieżka prowadzi połoninami, które urodą dorównują bieszczadzkim. Strome górskie zbocza, zwłaszcza od południowej strony, wyglądają pięknie, a we wrześniu i październiku, gdy trawy i borowiny złocą się i czerwienią, to widok szczególnie urzeka. Iść tędy to sama górska przyjemność.

 

Piekelnik

Koniarky

Mały Krywań

Szczególnie dobrze wygląda to na górze Piekielnik. Jest ona położona pomiędzy Wielkim a Małym Krywaniem i to właśnie z niej najwyższy szczyt Małej Fatry wygląda najbardziej imponująco.

 

Wielki Krywań

Dolina Vratna i jej otoczenie: Baraniarki, Krawiarskie, Sokolie, Boboty

Z przełęczy Bublen prowadzi piękny szlak bocznym grzbietem Małej Fatry przez Krawiarskie i Baraniarki. Szlak jest niezwykle widokowy, jak to często bywa na trasach wiodących przez boczne grzbiety (żeby nie być gołosłownym, niech za przykład posłużą dwie wycieczki bocznymi grzbietami w Tatrach Zachodnich: przez Grzesia i przez Trzydniowiański Wierch, czy też bardzo podobna wycieczka w Niżnych Tatrach przez Bor).

 

Baraniarki, Krawiarskie

Linki do relacji z wyżej opisanych bocznych szlaków:

KRAWIARSKIE I BARANIARKI

CHOPOK - BOR - RADOVA DOLINA

Mały Krywań

Wielka Fatra

Szlak omija niewielki wierzchołek Koniarek, choć ścieżka nań prowadzi. Przy szlaku znajduje się jedyne na grani źródło wody, które oprawione jest w metalową rurę. Ciekawostka, ale może się komuś przydać.

Mały Krywań jest coraz bliżej, pojawia się po raz pierwszy wierzchołek Stratenca.

Podejście na Mały Krywań jest dość długie. Na początku drogi warto spojrzeć za siebie, zbocza Piekielnika i Wielkiego Krywania robią duże wrażenie.

Końcówka podejścia jest taka mocno zaskakująca, ponieważ już się wydaje, że Mały Krywań jest tuż tuż, a tu jeszcze kolejna górka i kolejna. Wprawdzie byłem tu raz kilka lat temu, ale jak pisałem na wstępie, zmógł mnie jakiś wirus po drodze, więc de facto jest to dla mnie pierwsze „świadome" wejście. Zaczynam to, co lubię najbardziej, czyli poznawanie nowych szlaków i miejsc w górach.

Belanska Dolina

Szczyt Małego Krywania jest dość płaski, dotychczas przebyty szlak dużo lepiej widać było z podejścia, za to w drugą stronę widać ostateczny cel mojej wędrówki, czyli szczyt Suchy, poprzedzony Stratencem i Białymi Skałami.

Na wierzchołku znajduje się ponad dwumetrowej wysokości obelisk, a pod nim trzepocze na wietrze słowacka flaga, mocno nadszarpnięta przez nieznane czynniki.

miejscowe wieloplany: na przedzie Klačanska Magura i Suchy, za nimi Velka Luka i Minčol, na horyzoncie uważne oko wypatrzy Klak i Strazov

Suchy, Białe Skały, Stratenec

Wielki Chocz, pod nim Sip

Białe Skały

Przejście następnego odcinka szlaku aż na Stratenec jest bardzo łatwe i przyjemny - nie zapowiada atrakcji, jakie będą miały miejsce już za chwilę. Żółty szlak, który trawersuje cały masyw Suchego łącznie z samym wierzchołkiem, owe atrakcje omija, co zdaje się być rozwiązaniem z jednej strony nierozsądnym, ale z drugiej strony - czasem koniecznym i oszczędzającym czas. Różne sytuacje po drodze mogą się zdarzyć.

 

zejście z Małego Krywania

Wielka Fatra

Mały Krywań

Velka Luka, Suchy, Białe Skały

Na Stratencu robię sobie kolejny postój. Przede mną odcinek prowadzący grzbietem aż do Suchego. Z daleka już widać, że jest tam trochę skałek.

 

Mały Krywań

Sokolie, Baraniarki, Krawiarskie

wieś Bela, na prawym zboczu doliny Belanskie Skały

Dolina Kur

Cały ten odcinek przypomina charakterem dobrze znane podejście na Mały Rozsutec od południa, tyle że na skalnych odcinkach brak jakichkolwiek sztucznych ułatwień. Odcinki te nie są długie, ale jest ich kilka, więcej niż pod Małym Rozsutcem. W połączeniu z widokowymi, prowadzącymi pośród kosodrzewiny odcinkami ścieżki, tworzy to ścieżkę bardzo ciekawą, choć wymagającą do przejścia dużo więcej czasu niż to wynika z dystansu kilometrowego.

 

Stratenec

Białe Skały, Suchy, na horyzoncie Velka Luka

Białe Skały, w dole przełęcz Vrata

Tuż przed Białymi Skałami znajduje się początek kolejnego ich obejścia wraz z Suchym, tym razem od północnej strony. Ja idę prosto, aż do Suchego skalną ścieżką. Dwa dni temu byłem z Adrianem na Velkej Luce, mieliśmy bardzo dynamiczną chmurkową pogodę, ale widoczność na Niżne Tatry i Wielką Fatrę była słaba, dziś powietrze jest przejrzyste, okoliczne góry widać bardzo dobrze, a pogodowe chmury i popołudniowe słońce tylko „podkręcają" krajobraz.

 

Stratenec i Mały Krywań

przez Białe Skały

przez Białe Skały

Od tej strony Stratenec wygląda dużo ciekawiej niż z Małego Krywania.

Suchy

Sam wierzchołek Suchego niewiele wystaje ponad kosodrzewinę, ale na tyle, że wszystko z niego dobrze widać. W połączeniu z efektowną ścieżką przez Białe Skały tworzy bardzo ciekawe do odwiedzenia miejsce. Sięgam pamięcią kilka godzin i wstecz i uświadamiam sobie, że od czasu zejścia z Małego Krywania spotkałem po drodze raptem kilka osób, do których dołącza trójka spotkanych na Suchym chłopaków robiących, jak wynika z rozmowy, cały grzbiet Małej Fatry od Fačkovskego Sedla aż do Zazrivej.

 

Mały Krywań i krzyż na Suchym

po lewej zalew koło Żyliny, na horyzoncie Beskid Śląsko-Morawski

Niżne Tatry: Wielka i Mała Chochula, Prasiva

Halna Fatra

Punkt kulminacyjny dzisiejszej wycieczki osiągnięty. Teraz pozostaje tylko zejść na dół. Przede mną 1080 metrów zejścia do Krasnan. Pierwszy odcinek zejścia, aż do połączenia z obydwa żółtymi szlakami obejściowymi, jest po słowacku stromy. Potem, aż do schroniska, jest nieco lepiej, choć leśna ścieżka nadal prowadzi po stromiźnie i nawet tu można napotkać się na fragmenty skałkowe.

 

zejście z Suchego i sam Suchy

Stratenec, Białe Skały, Suchy

Ostatni etap zejścia do schroniska wiedzie wzdłuż starego wyciągu orczykowego. W słowackich górach można znaleźć sporo takich orczyków, będących raczej wspomnieniem narciarstwa z czasów minionych. W polskich górach takie wyciągi służą głównie jako miejsca nauki młodych narciarzy przez rozmaite szkółki, bowiem nie wytrzymały konkurencji nowoczesnych stacji narciarskich takich jak Kotelnica, Kluszkowce czy Skrzyczne (patrząc z beskidzkiej perspektywy). Na Słowacji chyba nie jest aż tak nowocześnie, sam byłem zaskoczony tłumami narciarzy na stoku w Sihelnem, po słowackiej stronie Pilska, wyposażonym właśnie w wyciąg orczykowy. Niemniej ten krótki wyciąg orczykowy w tym w miejscu, wydaje się być tylko obiektem historycznym skazanym na zardzewienie.

Tutejsze schronisko nosi nazwę Chata Pod Suchym. Przed schroniskiem znajduje się kilka ław, a obok nich ocembrowane źródełko, z którego ochoczo korzystam. Uzupełnić płyny, opłukać twarz zimniutką wodą....

Idę zamówić jedzenie. Uwagę mą przykuwa gulasz z jelenia. Cena jest wysoka -15,90 Euro, nie wiadomo ile tego jelenia naprawdę jest w gulaszu z jelenia, ale jestem skłonny zaryzykować. Jedzenie okazuje się strzałem w dziesiątkę - gulasz jest pyszny, sos jest ciemny, aromatyczny, zawiesisty i pełen smaku. Do tego są podane pokrojone w plastry knedliki oraz żurawina. Do popicia Kofola, na Słowacji nie może być inaczej. Dwa dni temu jadłem gulasz na Chacie Javorina pod Velką Luką i mogę powiedzieć, że słowackie schroniskowe jedzenie zdecydowanie przewyższa polskie, które często ma jakość taką „barową" i służy jedynie zaspokojeniu głodu i dostarczeniu kalorii, a o uniesienia kulinarne trudno.

Przy ławach grasują dwa schroniskowe koty. Piszę „grasują”, bo nie ograniczają się tylko do biernego czekania, aż ktoś im rzuci kawałek jedzenia, ale odważnie wchodzą na stoły i dobierają się do talerzy. Wobec takiego podejścia postanawiam nie dzielić się z nimi jedzeniem, co mi się przytrafia w przypadku schroniskowym zwierząt, ale pozwalam im wylizać talerz.

Zejście spod Chaty jest długie i nużące po całodniowej wycieczce, niczym zejścia z odwiedzanych przeze mnie rok temu szczytów Niżnych Tatr. Pierwszy odcinek to prowadzący żółtym szlakiem trawers Kopy, podczas którego zastaje mnie zachód słońca. Jak widzicie – gdybym schodził do Strečna, pewnie i tak nie zdążyłbym do ruin Starego Hradu przed zmrokiem.

Spod Brestova schodzę już po zmroku przy świetle latarki czołowej. Zaczyna się najbardziej upierdliwy odcinek zejścia - wąska, zarośnięta, stroma i śliska ścieżka, męcząca niczym niektóre mało chodzone szlaki w Niżnych Tatrach. Schodzenie nią po ciemku jest dodatkową „atrakcją”. Na szczęście po dwukrotnym przecięciu stokówki szlak wychodzi na szeroką, równą drogę leśną, przejezdną dla samochodów terenowych czy traktorów, którą schodzę aż na łąki nad Krasnanami, po pewnym czasie już w całkowitej ciemności.

Łąki owe jawiły mi się jako atrakcyjne i widokowe miejsce, ale niestety nie podczas schodzenia w ciemności. Trudno. Drogą polną dochodzę do asfaltu. Sprawdzam zapisane wcześniej odjazdy autobusów z Krasnan do Terchowej, ostatni kurs to 20:49. Włączam nawigację w komórce, pokazuje czas dojścia o 20:59, lipa. Ostatni odcinek drogi przez wieś pokonuję biegiem. Po całodniowej wędrówce, długim zejściu z Suchego i przy obciążeniu plecakiem taki bieg to nie jest sama przyjemność, ale daję radę - docieram na przystanek o 20:46.

Złapanie oddechu, picie (jeszcze mi zostało po uzupełnieniu wody przy schroniskowym źródełku) i czekanie na autobus. Kurs opóźnia się, więc próbuję złapać stopa. Mam szczęście, bo prawie od razu zatrzymuje się samochód - okazuje się, że poznał mnie syn gospodarzy, u których mieszkamy w Terchowej i podwiezie mnie do domu. Wsiadając do auta zauważam jednakże, że z daleka nadjeżdża autobus, jednak słowacka komunikacja zbiorowa raczej nie zawodzi.

W domu kąpiel i drugi tego dnia gorący obiad. Choć czuję w nogach zejście z Suchego, to nawet mi się nie chce spać, trzyma mnie adrenalina po bardzo interesującej wycieczce. Inna sprawa że nie musiałem zrywać się na wycieczkę przed świtem. Cały czas ta wycieczka mi siedzi w głowie. Następny dzień, mimo pięknej pogody, spędzam na odpoczynku w Terchowej, ale nie żałuję - zdecydowanie warto było zrobić tę trasę.

Sebastian Słota