Cieszyn i jego najciekawsze miejsca

To małe miasto, ale ciekawe i o bardzo bogatej historii.

Według legendy, w 810 roku trzej bracia: Cieszko, Bolko i Leszko spotkali się po długiej wędrówce przy tutejszym źródle i z tej radości założyli miasto, które nazwali Cieszyn. Zgodnie z aktualną wiedzą historyczną na terenie dzisiejszego miasta w okresie od VII do IX wieku istniał gród plemienia Golęszyców, który został poważnie zniszczony, prawdopodobnie przez wojska wielkomorawskie. Po tym zdarzeniu został odbudowany gród na Górze Zamkowej, który dał początek dzisiejszemu Cieszynowi mającemu wówczas duże znaczenie jako graniczna strażnica na południowych obrzeżach ówczesnej Polski. W połowie XI została tu zbudowana romańska rotunda – pierwszy obiekt sakralny w grodzie.

W roku 1290 Mieszko założył niezależne księstwo cieszyńskie. W 1327 książę Kazimierz I, syn Mieszka, złożył hołd lenny królowi czeskiemu Janowi Luksemburskiemu. Stanowiąc stolicę księstwa, miasto się rozwijało systematycznie przez następne wieki, aż do wojny trzydziestoletniej (1618-1648), kiedy to Cieszyn został poważnie zniszczony, jak zresztą wiele innych miast.

W roku 1653 roku zmarła księżna Elżbieta Lukrecja, ostatnia z Piastów cieszyńskich, a Cieszyn przeszedł pod panowanie austriackich Habsburgów.

W roku 1869 do Cieszyna została doprowadzona linia kolejowa, co przyczyniło się do rozwoju gospodarczego miasta. Na zachodnim brzegu Olzy powstała dzielnica robotniczo-przemysłowa, obecnie Czeski Cieszyn.

Po zakończeniu I wojny światowej i upadku monarchii austriackiej doszło do sporów o Śląsk Cieszyński pomiędzy Polską i Czechosłowacją, które również miały charakter zbrojny. Ostatecznie w 1920 roku Rada Ambasadorów dokonała podziału Cieszyna na dwa miasta: zabytkowa cieszyńska starówka znalazła się w granicach Polski, zaś część przemysłowa z dworcem kolejowym weszła w skład nowopowstałego państwa czechosłowackiego.

Przez krótki okres okupacji niemieckiej podczas II wojny światowej Cieszyn ponownie stanowił całość (co w kontekście okupacji trudno uznać za plus), ale w 1945 roku miasto znowu zostało podzielone na dwie części.

Co warto zobaczyć w Cieszynie? Całkiem sporo, jak na takie niewielkie miasto. Wszystkie atrakcje Cieszyna można obejrzeć podczas jednodniowego pobytu, ale będzie to pobyt intensywny. Przy czym można odpuścić sobie czeską część miasta, wg mnie nie ma tam nic ciekawego.

WZGÓRZE ZAMKOWE 

Wznoszące się nad Cieszynem wzgórze, mające obecnie parkowy charakter, z kilkoma ciekawymi zabytkami: 

PAŁAC MYŚLIWSKI HABSBURGÓW

zbudowany w latach 1838-1840 u podnóża Wzgórza Zamkowego w stylu klasycystycznym. Wbrew swej nazwie rzadko był obiektem myśliwskich wizyt Habsburgów, na co dzień był siedzibą administratorów książęcych dóbr cieszyńskich. Od 1947 roku w części pałacu znajduje się Państwowa Szkoła Muzyczna im. I. Paderewskiego. W skrzydle pałacu znajduje się sympatyczna kawiarnia, przed którą stoi plastikowa rzeźba różowego jelenia, bardzo wdzięczny obiekt do zdjęć.

Pałac stanowi swoistą bramę wejściową na wzgórze.

Tam pośród drzew znajdują się: 

WIEŻA PIASTOWSKA

Jej wysokość to 28 metrów. Została ona wybudowana w pierwszej połowie XIV wieku i pełniła funkcje gospodarcze, mieszkalne i obronne. Wieża jest udostępniona do zwiedzania i słusznie, bo stanowi świetny punkt widokowy na miasto i okoliczne góry.

czeski Cieszyn i Beskid Śląsko-Morawski

 

cieszyńska starówka, a na horyzoncie Klimczok, Lipowski Groń, Równica, Mała i Wielka Czantoria

 

kościół św. Jerzego

 

Wieża Ostatecznej Obrony

WIEŻA OSTATECZNEJ OBRONY

Pochodzi z XII lub XIII wieku, była miejscem schronienia dla obrońców, po przełamaniu wałów przez wroga. Znajdował się w niej magazyn, gdzie przechowywano żywność oraz broń.

widok z wieży

PUNKT WIDOKOWY

Znajdujący się na skraju Wzgórza Zamkowego nie oferuje tak spektakularnych widoków jak Wieża Piastowska, ale dobrze z niego widać Olzę oraz znajdujący się po czeskiej stronie kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa.

ROTUNDA ŚW. MIKOŁAJA

Pochodząca z XI wieku jedyna romańska rotunda zachowana w całości na terenie Polski. Ascetyczne, a jednocześnie piękne wnętrze. Rysunek Rotundy znajduje się na rewersie dwudziestozłotowego banknotu.

BROWAR ZAMKOWY CIESZYN

Browar działający nieprzerwanie od 1846 roku. Piwo warzone jest w zabytkowym budynku. Po II wojnie światowej został włączony do Zakładów Piwowarskich w Żywcu i wraz z nimi został zakupiony przez koncern Heineken w latach 90 XX wieku. Najpierw produkowano tam jedną markę piwa - „Brackie”, od roku 2009 browar rozpoczął produkcję znakomitych piw kraftowych pod marką Browar Zamkowy Cieszyn. W 2020 Grupa Żywiec sprzedała 100% akcji browaru firmie Felix Investments, działającej na lokalnym rynku gastronomiczno-hotelowym. Aktualnie oferta browaru to 57 piw rzemieślniczych w przeróżnych stylach, z mojego doświadczenia mogę powiedzieć, że znakomitych. Browar Zamkowy w Cieszynie jest udostępniony do zwiedzania po wcześniejszej rezerwacji.

ULICA GŁĘBOKA

Cieszyński deptak. Większość kamienic pochodzi z drugiej połowy XIX wieku i początków XX wieku, znajduje się to sporo sklepów i restauracji. Aktualnie trwa remont ulicy mający nadać jej bardziej reprezentacyjny charakter, m.in. jest odnawiania nawierzchnia i elementy małej architektury. Wg mieszkańców trwa on już zdecydowanie za długo.

RYNEK

Piękne i odnowione kamieniczki, fontanna, Ratusz, kawiarniane ogródki – niedawno ujednolicona kolorystyka parasoli: są białe lub kremowe, z dyskretnym logo sponsora, na pewno wygląda to lepiej niż wcześniejsza pstrokacizna.

Kamienica Konczakowskich

STARY TARG

Plac pełniący do XV wieku funkcję Rynku. Byłby na pewno ciekawszy, gdyby nie psujące ogólny widok zaparkowane samochody.

TEATR IM. ADAMA MICKIEWICZA

Zbudowany na początku XX wieku w barokowym stylu, otwarty w 1910. Dysponuje 630 miejscami siedzącymi. Od 1993 roku zarządzany przez Miasto Cieszyn.

STUDNIA TRZECH BRACI

Istniejąca prawdopodobnie od średniowiecza studnia, obecnie zabezpieczona neogotycką altaną z 1868 roku. Nazwa studni nawiązuje do legendy o trzech braciach założycielach Cieszyna, którą przytoczyłem na początku wpisu.

CIESZYŃSKA WENECJA

Odcinek współczesnej ulicy Przykopa położony wzdłuż sztucznego kanału zwanego Młynówką prowadzącego równolegle do Olzy. Powstanie tego kanału niektórzy łączą z koniecznością zasilania w wodę miejskiej fosy, lecz główną jego funkcją było napędzanie młynów zbożowych. W drugiej połowie XIX wieku powstała tu elektrownia wodna, która przez pewien czas dostarczała prąd do dworca kolejowego położonego po drugiej stronie Olzy. Obecnie Młynówka straciła swe znaczenie gospodarcze stając się tylko atrakcją turystyczną. W jej pierwszej części, położonej bliżej Wzgórza Zamkowego, w starych domach z XVIII i XIX znajduje się kilka restauracji i galerie sztuki. Po drodze mijamy jedną z furt w murach miejskich nazywaną kiedyś Furtą Za Młynem.

Furta Przy Młynie

Dalsza część Młynówki ma charakter parkowy, bardziej zaciszny i zielony, a jeszcze dalej przechodzi płynnie w Lasek Miejski.

Wracając z Wenecji w stronę centrum warto zajrzeć pod pomnik Mieszka, pierwszego księcia cieszyńskiego i przespacerować się bulwarami położonymi wzdłuż Olzy, a nawet zajrzeć na Most Przyjaźni łączący dwie części Cieszyna.

Most Przyjaźni na Olzie

STARY CMENTARZ ŻYDOWSKI

Jeden z dwóch cmentarzy żydowskich w Cieszynie. Oba położone są przy ul. Haźlaskiej. Nowy cmentarz został otwarty w 1907 roku i w latach 1997-1999 został uporządkowany oraz wyremontowany i prawdę powiedziawszy stracił cały swój urok. Z kolei stary cmentarz żydowski, nieużytkowany od otwarcia nowego, położony poniżej, aż kipi od nastroju. Ta licząca sobie prawie cztery wieki nekropolia położona na powierzchni ok 1,9 ha liczy prawie 1500 nagrobków. Obiektywnie rzecz ujmując cmentarz jest zaniedbany, ale właśnie dzięki temu sprawia tak wielkie wrażenie: stare, przekrzywione macewy, obrośnięte bluszczem drzewa i nagrobki (bluszcz obrasta wszystko, nawet Dom Przedpogrzebowy), tablice grobowe obrastające okalającymi je drzewami, powodują, że spacer wijącą się pośród grobów ścieżką jest tak interesujący. Wejść na cmentarz można przechodząc przez murki znajdujące się po obu stronach Domu Przedpogrzebowego przy ulicy Haźlaskiej.

GDZIE ZJEŚĆ I NAPIĆ SIĘ W CIESZYNIE:

Chciałbym polecić trzy lokale, w których byłem tego dnia w Cieszynie, dwa nich to lokale powszechnie polecane, więc moja pozytywna opinia o nich nie odbiega od standardu.

KAWIARNIA – KSIĘGARNIA „KORNEL I PRZYJACIELE”

Kornel w nazwie lokalu odnosi się do postaci Kornela Filipowicza, literata, poety, miłości Wisławy Szymborskiej, którą pisarz oprowadzał po ukochanym Cieszynie. Kawiarnia powstała w miejscu dawnej speluny, ale przyjęła się bardzo dobrze. Oprócz znakomitej kawy i ciast kawiarnia oferuje możliwość czytania książek na miejscu oraz ich kupna. Kawiarnia mieści się przy ulicy Sejmowej 1.

Właściwa książka znajduje się też w kawiarnianej ubikacji.

WINIARNIA U CZECHA

Restauracja znajduje się przy ulicy Trzech Braci w dawnych podziemiach klasztoru dominikanów, którzy przed wiekami zajmowali się w Cieszynie uprawą winorośli. W piwnicy o 400-letniej historii spróbować można dań typowych dla czeskiej kuchni: gulaszu z knedlikami, sera smażonego z panierce z frytkami i sosem tatarskim, czy knedli na parze z powidłami. Są również dania z tzw. kuchni typowej. Popić to wszystko można m.in. czeskim piwem z browaru Koniček, Kofolą czy czeskimi piwami z beczki.

PIEKARNIA CUKIERNIA BRONOWSCY

Znajdująca się obok Kornela i Przyjaciół, na rogu ulic Głębokiej i Sejmowej cukiernia oferuje znakomite wypieki: pieczywo, ciasta i torty. Można też tam zjeść znakomicie przyprawione zapiekanki, a na deser tanie i pyszne lody własnej roboty. Ja jadłem malinowe z miętą i cytryną oraz truskawkowo-rabarbarowe, zwłaszcza te drugie to niebo w gębie. Zimna lemoniada z kostkami lodu i kawałkami owoców była pysznym zwieńczeniem posiłku w upalny sierpniowy dzień.

Sebastian Słota