halny w Tatrach

Listopadowy wiatr halny w Tatrach widziany z Kalatówek i Gubałówki

W listopadowy weekend odwiedziliśmy ze znajomymi z pracy Zakopane. W planach był wyjazd na Kasprowy Wierch, niestety z uwagi na prognozowany wiatr halny kolejka była nieczynna. Postanowiliśmy udać się na spacer pod schronisko na Kalatówkach, a następnie wyjechać kolejką na Gubałówkę, aby obejrzeć stamtąd halny w Tatrach.

W Kuźnicach pogoda była w miarę dobra, ale na Kalatówkach już mocno wiało.

panorama ze schroniskiem na Kalatówkach

początki halnego na Kasprowym Wierchu

halny się rozwija

schronisko na Kalatówkach

Po krótkiej sesji foto na Kalatówkach udaliśmy się na Gubałówkę (z przerwą na kawę i ciastko w cukierni). Tam już było widać halny z całą okazałością.

spod dolnej stacji kolejki na Gubałówce - po prawej stronie Giewont

spod dolnej stacji na Gubałówce - Tatry Zachodnie

Wiatr halny powstaje na skutek różnic ciśnienia pomiędzy jedną, a drugą stroną grzbietu górskiego, gdy po stronie południowej (najczęściej) występuje wyż (wysokie ciśnienie), a po stronie północnej niż (niskie ciśnienie). Gdy różnica ciśnień jest wysoka, powietrze unosi się po południowej stronie stoku, jednocześnie się ochładzając (ok. 0,6 stopni Celcjusza na 100 m wzrostu wysokości). Następuje wtedy kondensacja pary wodnej, pojawiają się chmury w postaci wału nad grzbietem górskim, ale wyżej niebo jest bezchmurne, albo tworzą się płaskie chmury soczewkowe. Na początku halnego wał chmur nie spływa w dół, lecz utrzymuje się nad górami, następnie powietrze opada w dół jednocześnie się nagrzewając (ok. 1 stopień Celcjusza na 100 m spadku wysokości). Masy powietrza po opadnięciu z gór tworzy silny, suchy i ciepły wiatr halny, który wieje z dużą prędkością, osiągającą nawet 60 m/s. Efektem wiatru halnego jest ocieplenie temperatury nawet o kilkanaście stopni, niestety silnie wiejący wiatr nierzadko wyrządza duże szkody, często łamią się drzewa, zrywają dachy itp. Wiatr halny oddziaływuje też na ludzkie organizmy, a to z uwagi na duże wzrosty i spadki ciśnienia atmosferycznego. Szczególnie ciężko odczuwają halny osoby z chorobami kardiologicznymi, zdarza się również zwiększony ruch na porodówkach – u niektórych kobiet halny przyspiesza akcję porodową.
Po halnym pogoda zwykle załamuje się i zwykle mocno pada deszcz.

schemat powstawania wiatru halnego - źródło: Wikipedia

Do powstania wiatru halnego potrzebny jest łańcuch górski odpowiednio dużej wysokości, dlatego w Polsce występuje on tylko w Tatrach. Podmuchy halnego czasami dochodzą aż do Krakowa, odległego od Zakopanego o ok. 100 km.

Wiatr halny występuje najczęściej jesienią w październiku i w listopadzie, rzadziej na wiosnę w lutym i w marcu.